Οδηγός δημοτικού συμβούλου από το Υπουργείο Εσωτερικών
Σύντομος οδηγός νεοεκλεγέντος δημοτικού συμβούλου
Σκοπός:
Με τον παρόντα, σύντομο οδηγό νεοεκλεγέντος δημοτικού συμβούλου, δίνονται οι κατευθύνσεις για την εύρεση κάθε στοιχείου και πληροφορίας που θα πρέπει να γνωρίζει ο νεοεκλεγείς δημοτικός σύμβουλος προκειμένου να ασκήσει, όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά τα καθήκοντά του και να ανταποκριθεί με επιτυχία στο ρόλο του.
Εισαγωγή
Το αξίωμα του δημοτικού συμβούλου είναι αξίωμα ιδιαίτερα τιμητικό. Χαίρει άμεσης δημοκρατικής νομιμοποίησης αφού ο δημοτικός σύμβουλος εκλέγεται από το τοπικό εκλογικό σώμα με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία. Ως αιρετός εκπρόσωπος της τοπικής κοινωνίας και ως μέλος του δημοτικού συμβουλίου ο ρόλος του δημοτικού συμβούλου είναι εξαιρετικά σημαντικός. Αυτό γιατί μπορεί να συμβάλλει στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού προγράμματος για την αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της περιοχής του, στην αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων, στην υλοποίηση κοινωνικών δράσεων, στην οικονομική ανάπτυξη και στη διοίκηση του δήμου εν γένει.
Ο δήμος είναι αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, διακριτό από το νομικό πρόσωπο του κράτος. Χαίρει κατοχυρωμένης από το Σύνταγμα αυτοτέλειας σε σχέση με το κεντρικό κράτος, και έχει τεκμήριο αρμοδιότητας για την διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, τις οποίες διοικεί με αιρετούς εκπροσώπους που αναδεικνύονται από το τοπικό εκλογικό σώμα.
Ο δήμος διαθέτει έναν πλήρη υπηρεσιακό μηχανισμό. Η διάρθρωση, οι αρμοδιότητες και το προσωπικό αποτυπώνονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΟΕΥ) κάθε δήμου. Ορισμένες από τις αρμοδιότητες του δεν ασκούνται από τις υπηρεσίες του αλλά από τα νομικά του πρόσωπα (δημοσίου δικαίου ή επιχειρήσεις), τα οποία έχουν διακριτές διοικήσεις.
Ο δημοτικός σύμβουλος θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζει τόσο τον ΟΕΥ όσο και το πλαίσιο λειτουργίας των νομικών προσώπων του δήμου του.
Το δημοτικό συμβούλιο είναι το κυρίαρχο όργανο του δήμου και έχει γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για όλα τα θέματα που τον αφορούν και δεν ανήκουν στις αρμοδιότητες των άλλων οργάνων (δημάρχου, εκτελεστικής επιτροπής, οικονομικής επιτροπής και επιτροπής ποιότητας ζωής). Το μέλος του δημοτικού συμβουλίου μπορεί να συμμετέχει στα υπόλοιπα συλλογικά όργανα διοίκησης, δηλαδή στην Οικονομική Επιτροπή, η οποία είναι επιφορτισμένη με λειτουργίες οικονομικού ελέγχου και τακτικής παρακολούθησης της υλοποίησης του προϋπολογισμού, και στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, η οποία έχει σημαντικές αρμοδιότητες σε θέματα ποιότητας ζωής καθώς και σε θέματα πολεοδομικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα. Μπορεί επίσης, να αποκτήσει την ιδιότητα του αντιδημάρχου.
Η δράση του δήμου εποπτεύεται από τις υπηρεσίες της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μέχρι την έναρξη λειτουργίας των Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας ΟΤΑ και την επιλογή των αντίστοιχων Εποπτών ΟΤΑ.
Η εποπτεία αυτή περιορίζεται αυστηρά σε έλεγχο νομιμότητας της δράσης των πράξεων του και σε πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών. Δεν επιτρέπεται να εμποδίζεται η πρωτοβουλία και η ελεύθερη δράση τους.